Та, бид, бидний хүүхдүүд ямар роман унших хэрэгтэй вэ? Мэдээж сайн ном унших хэрэгтэй. Тэгвэл хамгийн сайн романд ямар бүтээл орох вэ? Ер нь роман гэж юуг хэлэх вэ?
Дэлхий даяар янз бүрийн байгууллага, утга зохиол шүүмжлэгчид хамгийн шилдэг романуудыг өөрсдийн шүүлтүүрээр шүүж, жагсаалт гаргаж иржээ. Энэ удаа та бүхэнд Уэслиан Их Сургуулийн профессор, доктор Даниэл.С.Бертийн эрэмбэлэн жагсаасан хамгийн агуу 100 романы нэрсийг толилуулж байна.
Энэ эрэмбэ бусдаас онцлог юм. Берт энэ эрэмбийг гаргасан ном бичихдээ “ер нь роман гэж юу вэ” гэдэг асуултад давхар хариулжээ. Өнөө үе хүртэл баримталж ирсэн ихэнх хэвшмэл үзэл баримлалуудын үндэс нь нэрт утга зохиол шүүмжлэгч Иан Уоттын алдарт бүтээл “Романы мандалт” (1957)-д суурилсан ажээ. Иан Уотт роман бол 18-р зууны Англид романтик хүүрнэл зохиолоос ялгаран бие дааж гарч ирсэн жанр гэж үзсэн юм.
Хайр сэтгэл, баатарлаг үйлс гэх мэт сэдвээр уран яруу өгүүлэх романтик хүүрнэл зохиолууд хувь хүмүүсийн туршлагын тухай хэт ерөнхий, идеал үйл явдлуудыг харуулдаг. Харин 18-р зууны роман бичигч Клара Рийсийн харснаар “Роман нь өөрийн бичигдсэн үеийн бодит амьдрал, хэв маягуудын зураглал юм. Харин романтик зохиол нь хэзээ ч тохиож байгаагүй, тохиох ч боломжгүй зүйлсийг эрхэмсэг, ихэмсэг хэлээр харуулдаг”.
Гэвч Берт утга зохиолд романыг реализм буюу энгийн амьдралыг яг тэр хэвээр илэрхийлэх явдлаар энэ мэт хязгаарлах нь хэтэрхий явцуу, буруу хандлага үзэж байна. Түүний үзэж буйгаар роман нь романтик зохиол, реализм хоорондын болон шүлгэн, уран төсөөлөлт ба бодит илэрхийлэлүүд хоорондын зохист синтез ажээ. Уншигч энэ синтезээс л жинхэнэ амтыг мэдэрнэ. Гэхдээ түүний зохист синтезээр авч үзвэл Свифтийн “Гуливерийн аялал”, Карролын “Алиса гайхамшгийн оронд”, Толкейний “Бөгжний эзэн” гэх мэт хэт уран зөгнөлт зохиолууд роман биш ажээ.
Даниэл.С.Берт өөрийн бичсэн “100 роман: Бүх цаг үеийн хамгийн агуу романуудын эрэмбэ” (2004) номд дараах романыг оруулжээ.
Эрэмбэ | Романы нэр | Бичсэн он |
Зохиолч
|
1 | Дон Кихот | 1605, 1630 | Мигель Сервантес |
2 | Дайн ба энх | 1869 | Лев Толстой |
3 | Улисс | 1922 | Жэймс Жойс |
4 | Алдагдсан цаг хугацааны эрэлд | 1913-27 | Марсел Пруст |
5 | Кармазовын ах дүүс | 1880 | Феодор Достоевский |
6 | Моби Дик | 1851 | Херман Мелвилли |
7 | Мадам Бовари | 1857 | Густав Флоберт |
8 | Миддлмарч | 1871-72 | Жорж Элиот |
9 | Шидэт уул | 1924 | Томас Манн |
10 | Гэнжийн дууль | 11-р зуун | Мурасаки Шикибү |
11 | Эмма | 1816 | Жэйн Остин |
12 | Хүйтэн байшин | 1852-53 | Чарьз Дикенс |
13 | Анна Каренина | 1877 | Лев Толстой |
14 | Хекльберри Финний аялал | 1884 | Марк Твен |
15 | Том Жонес | 1749 | Хенри Филдинг |
16 | Их хүлээлт | 1860-61 | Чарьз Дикенс |
17 | Абсалом, Абсалом! | 1936 | Уильям Фолкнер |
18 | Элчин сайдууд | 1903 | Хенри Жеймс |
19 | Зуун жилийн ганцаардал | 1967 | Габриел Гарсиа Маркез |
20 | Агуу Гэцби | 1925 | |
21 | Гэрэлт цамхагруу | 1927 | Виржиниа Вулф |
22 | Гэм, зэм | 1866 | Феодор Достоевский |
23 | Чимээ ба уур хилэн | 1929 | Уильям Фолкнер |
24 | Нэрэлхүү дуудлага худалдаа | 1847-48 | Уильям Мейкпис Теккерей |
25 | Үл үзэгдэгч хүн | 1952 | Ральф Элисон |
26 | Финнегийн хойлог | 1939 | Жэймс Жойс |
27 | Шинж чанаргүй эр | 1930-43 | Роберт Мусил |
28 | Татах хүчний солонго | 1973 | Томас Пинчон |
29 | Нэгэн бүсгүйн хөрөг | 1881 | Хенри Жеймс |
30 | Дурласан бүсгүй | 1920 | Д.Х.Лауренс |
31 | Улааныхан ба харынхан | 1830 | Стендаль |
32 | Тристрам Шенди | 1760-67 | Лаурэнс Стэрнз |
33 | Амьгүй албат | 1842 | Николай Гоголь |
34 | Урберуиллийн Тесс | 1891 | Томас Харди |
35 | Будденброкийнхон | 1901 | Томас Манн |
36 | Эцэг Горио | 1835 | Онор'Де Бальзак |
37 | Зураачийн залуу насны хөрөг | 1916 | Жэймс Жойс |
38 | Салхит өндөрлөг | 1847 | Эмили Бронте |
39 | Тугалган бөмбөр | 1959 | Гүнтер Грасс |
40 | Моллой, Малонийн үхэл: Нэрлэх боломжгүй | 1951-53 | Самуэль Бэккет |
41 | Бардам зан ба мухар сүсэг | 1813 | Жэнь Аустон |
42 | Час улаан захидал | 1850 | Натаниел Хавфорне |
43 | Эцэг, хүүхдүүд | 1862 | Иван Тургенев |
44 | Ностромо | 1904 | Жозеф Конрэд |
45 | Хайрлагдсан хүн | 1987 | Тони Моррисон |
46 | Америкийн эмгэнэл | 1925 | Теодарь Драйзер |
47 | Лолита | 1955 | Владимор Набаков |
48 | Алтан тэмдэглэлийн дэвтэр | 1962 | Дорис Лессинг |
49 | Кларисса | 1747-48 | Самуэль Ричардсон |
50 | Улаан асрын зүүд | 1791 | Цао Шиүкин |
51 | Шүүх ажиллагаа | 1925 | Франц Кафка |
52 | Жэйн эйр | 1847 | Шарлотте Бронте |
53 | Эр зоригийн улаан сүлд | 1895 | Стефань Крэйн |
54 | Уур хилэнгийн усан үзэм | 1939 | Жон Стэйнбек |
55 | Петербург | 1916/1922 | Андрей Белый |
56 | Юмс бутран салах нь | 1958 | Чинуа Ачебе |
57 | Клевесийн гүнж | 1678 | Мадам Де Лафаяатте |
58 | Үл таних хүн | 1942 | Алберт Камью |
59 | Миний Антониа | 1918 | Уилла Катер |
60 | Хууран мэхлэгчид | 1926 | Андрей Гайд |
61 | Цайлган сэтгэлийн эрин | 1920 | Эдит Уартон |
62 | Сайн цэрэг | 1915 | Форд Мадокс Форд |
63 | Сэхээрэлт | 1899 | Кэйт Шопен |
64 | Энэтхэг хүрэх зам | 1924 | Е.М.Форстер |
65 | Герцог | 1964 | Сол Беллоу |
66 | Үр хөврөл | 1855 | Эмилия Золя |
67 | Call It Sleep | 1934 | Хэнри Рот |
68 | АНУ гурамсан роман | 1930-38 | Жон Дос Пассос |
69 | Өлсгөлөн | 1890 | Кнут Хамсун |
70 | Берлин Александрплатц | 1929 | Альфред Доблин |
71 | Давсны хотууд | 1984-89 | Абд ал-Рахман Муниф |
72 | Артемио Крузын үхэл | 1962 | Карл Фуэнтос |
73 | Зэр зэвсэг минь баяртай | 1929 | Энрест Хэмингуэй |
74 | Брайдшидэд дахин зочилохуй | 1945 | Эвилин Во |
75 | Барсегийн эцсийн хуанли | 1866-67 | Энтони Троллоп |
76 | Пиквикийн баримтууд | 1836-67 | Чарльз Дикенс |
77 | Робинон Крузо | 1719 | Даниэль Дефо |
78 | Залуу Вертерийн сэтгэлийн шаналгаа | 1774 | Иоханн Вольфганг Гёте |
79 | Кандид | 1759 | Вольтер |
80 | Уугуул нутгийн хүү | 1940 | Ричард Райт |
81 | Галт уулын дор | 1947 | Малколм Лаури |
82 | Обломов | 1859 | Иван Гончаров |
83 | Тэдний нүд бурханыг харж байсан юм | 1937 | Зора Нейл Хурстон |
84 | Вейверли | 1814 | Сир Уолтер Скотт |
85 | Цасан орон | 1937, 1948 | Ясунара Кавабата |
86 | 1984 | 1949 | Жорж Орвелл |
87 | Сүй тависан нь | 1827, 1840 | Алессандро Манзони |
88 | Сүүлчийн Могикан | 1826 | Жэймс Фэнимор Күүпер |
89 | Том авгын овоохой | 1852 | Харрит Бичер Стөүв |
90 | Шоовдор хүмүүс | 1862 | Виктор Хьюго |
91 | Зам дээр | 1957 | Жэк Керуак |
92 | Франкштейн | 1818 | Мэри Шэллей |
93 | Ирвэс | 1958 | Жузеппе Томази ди Лампедуза |
94 | Хөх тарианы талбайн дундуур | 1951 | Ж.Д.Сэлинжер |
95 | Цагаан хувцаст эмэгтэй | 1860 | Уилки Коллинз |
96 | Эрэлхэг цэрэг Швейк | 1921-23 | Ярослав Хасек |
97 | Дракула | 1897 | Брэм Стокер |
98 | Шадар гурван цэрэг | 1844 | Александр Дюма |
99 | Баскервилийн анч нохой | 1902 | Артур Канон Дойл |
100 | Салхинд туугдагсад | 1936 | Маргарет Митчелл |
Эх сурвалж: http://www.adherents.com/people/100_novel.html
