2012 оны арваннэгдүгээр сарын 4-нд Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын 4 дүгээр багийн нутагт орших Орхон, Сэлэнгийн бэлчирт долоон том хүн, наймхан сартай хүүг тэврэн голоор явган гарч явтал мөс цөмөрч аймшигт явдал болсон билээ. Тэр үед 27-хон настай Н.Саранчимэг бүсгүй, найман сартай хүү Г.Шинэбаярыгаа халуун элгэндээ нааж, хааш хаашаа хоёр метр хүрэхгүй мөсөн дээр аврал эрэн бүтэн зургаан цагийн турш хашхирсаар ОХУ-ын хил орчмоос чимээ тасарсан эмгэнэлт түүхийг одоо хэр нь монголчууд мартаагүй байна.
 
Хамгийн сүүлд нөхөр Ш.Ганбатыгаа живж байгааг харсан хатан зоригт монгол бүсгүй “Хань минь зүтгээд байгаарай. Чи бид хоёрын нэг нь ч гэсэн хүүхдүүддээ амьд үлдэх ёстой шүү. Ми­ний хань чадна аа. Зүтгээд байгаарай” гэж хашхирсаар бараа тасарсан гэдэг.
 
 
Гурван хөөрхөн хүү төрүүлж өгсөн хайрт ханийнхаа сүүлчийн гэрээслэлийг сонссон за­луу бүх хүчээ дайчлан самард­саар хар, хөхөөр эргэлдэх хөлдүү, хүйтэн уснаас амьд гарч чадсан ч амьдралынх нь хамгийн үнэт эрдэнэ болсон эхнэр, хүү хоёрыг нь эрчилсэн хар ус хаман оджээ. Бага хүү Г.Шинэ­баярыгаа төрүүлчихээд маг­най тэнийн баярлаж “Би чамдаа гурван хөөрхөн хүү төрүүлж өглөө. Одоо би дар­хан бэр болсон” гээд нүүр дүүрэн мишээж байсан хайрт хань Н.Саранчимэг, наймхан сартай хөөрхөн хүүгээсээ амьдын хагацлаар салсан идэр залуухан Ш.Ганбат өнгөрсөн зургаан сарын хугацаанд бүтэн нойртой хоноогүй нь тодорхой.
 
Тэр үед Н.Саранчимэг бүсгүй, найман сартай Г.Шинэбаяр хүү хоёрыг Сэлэнгэ аймгийн Онцгой байдлын газраас 32 аврагчийг гурван завьтай гаргаж 14 хоног хайгаад ололгүй бууцгаасан гунигт түүх бий. Тэгвэл 2013 оны дөрөв­дүгээр сарын 6-ны бямба гарагийн үдээс хойш ши­нэч­лэлийн Засгийн газрын тэргүүн Н.Алтанхуяг эхнэр, хүү, эхнэрийн хамаатан садан, ЗГХЭГ-ын дарга Ч.Сайханбилэг, дэд дарга Г.Дэнзэн, Ерөнхий сайдын зөвлөх Л.Гансүх, МШХХТГ-ын дарга Ц.Жадамбаа, АН дахь “Алтангадас” фракцын залуучууд, олон улсын “JCI” байгууллагынхан, Төв, Хэнтий аймгийн дарга на­рын зэрэг 70 гаруй хүний нүсэр бүрэлдэхүүнтэйгээр Бурхан­халдун уулыг зорьсон байдаг.
 
Аялагч Г.Бадам­самбуу­гийн санаа­чилсан гэх энэ нүсэр аялалын зорилго нь ердөө л АН байгуулагдсаны 23 жилийн ойг тохиолдуулан Бурханхалдуны орой дээр гарч хийморь лүндаагаа сэргээх, сүүлд нь Ерөнхий сайдын мэдэгдсэнээр “Мон­гол түмний заяа буянг даат­гах”-д оршиж байжээ.
 
Дөрөвдүгээр сарын 7-ны ням гарагт 2361.5 метрийн өндөртэй Бурханхалдуны орой дээр гарчихаад бууж яваад цасан шуурганд төөрч сансарын холбоогоор Улаан­баатар руу мэдэгдсэн байдаг.
 
Ингээд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр ахлуулсан авран хайх нүсэр ажиллагаа эхэлж, Шадар сайд Д.Тэрбишдагва Зэвсэгт хүчний 303 дугаар ангийн МИ-171Е нисдэг тэрэг хөлөглөн гарсан бол, ОБЕГ-ын 16 албан хаагч, Аврах гал унтраах 64 дүгээр ангийн 23 албан хаагч, Хилийн цэргийн 0252 дугаар ангийн 46 албан хаагч гээд томоохон бүрэлдэхүүн Ерөнхий сай­дын “аялал”-ын багийг хайж эхэлжээ. 
 
Гэвч Ерөнхий сайдтай цуг аялагчдын дунд “Аdidas” брэндийн албан ёсны борлуулагч “ВТF” компанийн захирал Л.Огторгуй гэх залуу байршил тогтоогчтой явсны хүчинд өөрсдөө уул­наас бууж аюулгүй газар очоод байжээ. 
 
Хилийн цэргийн 0252 дугаар ангийн хурандаа Г.Чулуунбаатараар ахлуул­сан эрлийн хэсэг Ерөнхий сайдын аялалын багийнхныг олоход ЗГХЭГ-ын дарга Ч.Сайханбилэгийн хацар жаахан хайрагдснаас өөр хохирол амссан хүн бай­­гаагүй гэнэ. Ингээд Бурхан­­халдуны аялагчдыг Бага­нуур дүүргийн нэгдсэн эмнэл­гийн мэс заслын тасагт эмчлэхээр 30 ор бэлдээд байсан ч нэг ч хүн очоогүй ажээ.  Ерөнхий сайдын ойр дотныхныг Шадар сайд нисдэг тэргээр хот руу аван ниссэнээр энэ адал явдалт түүхэн аялал өндөрлөсөн түүхтэй. 
 
Сүүлд мэргэжлийн хү­мүүс тооцоо хийж үзээд Бурханхалдуны алдарт ая­лагчдыг эрж олох, хот руу авч ирэх, нисдэг тэргийн түлш шатахуун зэрэгт улсын төсвөөс 90 сая төгрөг зарцуулсан байдаг. 
 
Хамгийн гол нь Монгол Улсын Ерөнхий сайд болон эхнэр, хүүхэд, ойр тойрных нь эсэн мэнд олдсон нь яах аргагүй баярлууштай сайхан үйл явдал билээ. Бид чинь гурван сая хүрэхгүй цөөхүүлээ тул нэг ч гэсэн Монгол хүний алтан амь хамгийн эрхэм дээд үнэ цэнтэй эрдэнэ. 
 
Харин Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар сумын дөрөвдүгээр багийн нутаг Орхон, Сэлэнгийн бэлчирт хүйтэн мөсөн дээр, халуунаараа царц­сан хатан зоригт Монгол эх, наймхан сартай энх­­рийхэн хүү хоёрын төлөө монголын төр нисдэг тэргээ яагаад илгээгээгүй юм бол гэхээс гол харлах юм.
 
Аль эсвэл жирийн иргэний алтан амийг нисдэг тэргээр аварч болохгүй гэсэн хууль, дүрэм байдаг юм болов уу. Үгүй бол хоёрхон хүний амийг аврахын төлөө 90 саяыг зарлагадаж болохгүй гэсэн харам хатуу төсөв мөнгө байдаг хэрэг үү. Уг нь Ерөнхий сайд нь ч Сэлэнгийн эх хүү хоёр ч аль аль нь бид бүхний мах цусны тасархай, хөх толбот Монгол хүн билээ. 
 
                                                                                                                                                  Д.Түвшин 
 
                                                                                                                                                  Эх сурвалж: